Marina Ląd

Przystań dla jachtów i łodzi na rzece Warcie

www.marinalad.pl

Nowa Marina została zaprojektowana i zbudowana od podstaw w latach 2003/2004. Zlokalizowana jest na prawym brzegu rzeki Warty (372,35km) w miejscowości Ląd, 300m. w dół rzeki od mostu Ląd - Zagórów. To kraina starorzeczy i łąk - centrum Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego. Basen portowy i nabrzeże dysponują 16 miejscami do cumowania przy pomostach pływających. Sezon turystyczny trwa od 1 maja do 30 września. Przystań jest strzeżona całą dobę.

Marina Ląd otrzymała w roku 2004 I nagrodę w konkursie Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej, Głosu Wielkopolskiego i Urzędu Marszałkowskiego, na najlepszy obiekt turystyki aktywnej w Wielkopolsce w kategorii "Turystyka Wodna".

Agroturystyka

 Agroturystyka w ostatnim czasie jest pojęciem niezwykle popularnym. Dzieje się tak, dlatego że jest najbardziej realną formą działalności pozarolniczej jaką realizować można dziś na wsi. Agroturystyka może stać się szansą rozwoju zwłaszcza dla gospodarstw o małym obszarze, charakteryzujących się tzw. przeludnieniem agrarnym, nie produkujących na rynek lub sprzedających sporadycznie uzyskiwane nadwyżki. Popyt na nią kreowany jest z zewnątrz, głównie przez bogatszych mieszkańców dużych miast.

Rozwój agroturystyki prowadzi  do rozwoju działalności komplementarnych lub uzupełniających tę formę. Pojawienie się turystów na wsi jest czynnikiem stymulującym rozwój handlu, drobnych usług, gastronomii, usług związanych z rekreacją (jazda konna, wynajem sprzętu sportowego). Na terenie Wielkopolski Wschodniej mamy już szereg dobrych a nawet bardzo dobrych przykładów funkcjonowania gospodarstw agroturystycznych. Pierwsze zaczęły powstawać na początku lat 90-tych. Decyzja o podjęciu działalności agroturystycznej nie jest łatwa. Wymaga przede wszystkim przełamania podstawowej bariery jaką jest otwarcie domu, rodziny na innych. Jeśli to nie stanowi przeszkody, pozostałe wymogi są do spełnienia[1].

Powodzenie w agroturystyce zależy od wielu czynników. Niezmiernie ważna jest jakość świadczonych usług, standard pokoi i żywienia turystów, atrakcje przyrodnicze i stworzone przez gospodarzy, miła obsługa itp. Najtrudniejsze jest pozyskanie pierwszych klientów i stworzenie im takich warunków by wyjechali w pełni usatysfakcjonowani. Wysłanie – od siebie zadowolonych turystów może sprawić, że polecą oni dane gospodarstwo swoim znajomym, przyjaciołom.

Agroturystyka jest niewątpliwie jedną z nielicznych możliwości pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu rodzin rolniczych z jednoczesnym spełnianiem marzeń mieszkańców miast. Można ją z powodzeniem prowadzić w wielkopolskich gospodarstwach, ale trzeba to robić z dużym oddaniem, zaangażowaniem, profesjonalnie i najlepiej w grupie. W ten sposób działają gospodarstwa zrzeszone w Stowarzyszeniu Gospodarstw Agroturystycznych Wschodniej Wielkopolski, do którego należą także gospodarstwa z powiatu słupeckiego. Oferta jest pełna, ciekawa i urozmaicona. Każdy znajdzie coś dla siebie[2].

Agroturystyka oferuje zindywidualizowane formy wypoczynku, adresowane przede wszystkim do turystów indywidualnych, rodzin lub małych grup turystycznych. Nie wymaga rozbudowanej bazy noclegowej bądź żywieniowej – może z powodzeniem rozwijać się w oparciu o istniejące zasoby mieszkaniowe gospodarstw rolnych, niewykorzystane obiekty inwentarskie oraz przestrzeń rekreacyjną w obrębie gospodarstwa – oczywiście po dokonaniu niezbędnych prac adaptacyjnych, mających na celu uzyskanie pożądanego przez turystów standardu pobytu zarówno w miejscu zakwaterowania jak i w jego bezpośrednim otoczeniu[3].

Rosnąca popularność agroturystyki wynika m.in ze zmiany motywów zachowań mieszkańców dużych aglomeracji miejskich – głównych nabywców usług turystycznych. Chcą oni coraz częściej zastąpić model dotychczasowego, biernego wypoczynku doświadczeniem w trakcie urlopu czegoś nowego, poznawaniem kraju i jego mieszkańców, żywym kontaktem z niezniszczonym środowiskiem naturalnym i odmiennym, harmonijnym wiejskim krajobrazem. Poza tym pragną w trakcie wypoczynku ciszy, wolności od tłumu, czystego powietrza, aktywnego korzystania z otwartej przestrzeni, ciekawych zajęć i rozrywek a nade wszystko serdeczności i osobistego kontaktu z ludnością wiejskich rejonów recepcyjnych. Nie bez znaczenia są znacznie niższe koszty pobytów wypoczynkowych u rodzin rolniczych[4].

 Dziedzictwo Słowian Piastów Cystersów na ziemi słupeckiej

Starostwo Powiatowe w Słupcy w styczniu 2004 roku wystąpiło z inicjatywą utworzenia szlaku Cystersów na ziemi słupeckiej. Zaplanowano kontynuować prace nad tym tematem poszerzając go o dziedzictwo Piastów i Słowian. We wrześniu 2004 roku przy współpracy Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, Wyższego Seminarium Duchownego w Lądzie, Zespołu Parków Krajobrazowych Wschodniej Wielkopolski oraz Starostwa Powiatowego w Słupcy w ramach konkursu „Kultura bliska” został złożony wniosek pt: „Słowianie – Piastowie – Cystersi. Ląd nad Wartą Dziedzictwem Kultury Polskiej i Europejskiej”. Projekt obejmuje szereg działań mających na celu propagowanie dziedzictwa kulturowego Słowian, Piastów i Cystersów[7].

Ląd, który wciąż zachwyca pomnikami swojej wielkiej przeszłości – wczesnośredniowiecznym grodziskiem oraz dawnym klasztorem cysterskim może stać się swego rodzaju produktem turystycznym ziemi słupeckiej. Pomiędzy wspomnianymi instytucjami podpisano porozumienie, a strony zobowiązały się do stałej współpracy merytorycznej w zakresie działań na rzecz utworzenia parku kulturowego w Lądzie, obejmującego pobliskie stanowiska archeologiczne wraz z grodziskiem wczesnośredniowiecznym i klasztorem pocysterskim, a także imitację grodu piastowskiego wraz z rekonstrukcją bramy, części fortyfikacji, budynków grodowych i świątyni słowiańskiej.

W ramach porozumienia już wkrótce zostaną podjęte działania w zakresie popularyzacji wiedzy na temat środowiska oraz dziejów i kultury dawnych społeczności zamieszkujących Ląd i jego okolice. Formy tych działań obejmować będą organizację wystaw czasowych, konferencji, wykładów popularno-naukowych, wycieczek krajoznawczych, lekcji dla dzieci i młodzieży szkolnej, festynów i imprez oświatowych, a także przygotowania publikacji popularyzujących wiedzę przyrodniczą, archeologiczną, historyczną i etnograficzną[8].

Grodzisko w Lądzie od dawna cieszy się dużym zainteresowaniem historyków i archeologów, trudniących się problematyką wczesnego średniowiecza w Polsce. Widoczne w terenie pozostałości potężnej warowni, a także liczne wzmianki w źródłach pisanych, świadczące o randze tego obiektu w systemie obronnym i administracyjnym ziemi wielkopolskiej u schyłku doby wczesnopiastowskiej i w okresie rozbicia dzielnicowego, intrygowały badaczy jeszcze w XIX i w pierwszej połowie XX wieku. Niestety do czasu podjęcia wykopalisk niewiele o nim wiedziano, a i teraz, wobec braku pełnej publikacji wyników badań archeologicznych przeprowadzonych tam w latach 1960-1986, wiedza na jego temat jest wciąż niezadowalająca[9].

[11].

3.    Projekt „Rzeka Warta Odkrycia”

Projekt „Rzeka Warta Odkrycia – partnerstwo na rzecz rozwoju Ziemi Nadwarciańskiej” obejmuje obszar wiejski zamieszkiwany przez 42 863 mieszkańców. Projekt w głównej mierze dotyczy pradoliny Warty, na odcinku przebiegającym przez gminy Lądek, Zagórów i Pyzdry, ale również obejmuje pozostałe gminy wchodzące w skład ziemi słupeckiej, których dziedzictwo historyczne jest ściśle związane z Lądem jako jednym z ośrodków formowania się państwa polskiego oraz bytnością w Lądzie od XII wieku zakonu cystersów.

W bogatej historii tego regionu Warta odgrywała ogromną rolę jako ważny szlak komunikacyjny, zapewniający połączenia z wieloma zakątkami Polski i Europy. Przez wiele stuleci, zwłaszcza w starożytności oraz w początkach średniowiecza, przedostawały się tą drogą różne innowacje techniczne oraz idee, które niejednokrotnie przyczyniały się do zmiany sposobu życia wielu społeczności, zasiedlających obydwa brzegi tej rzeki. Stanowiła ona niewyczerpalne źródło zasobów, niezbędnych do egzystowania lokalnych grup ludzkich. Warta była treścią życia i niejako osią tutejszego „świata” w różnych epokach historycznych, działając jednocześnie na mentalność i kulturę jego mieszkańców. Przez wieki łączyła ludzi i taką rolę spełnia również dzisiaj. Obecnie pradolina Warty, dzięki mądrej gospodarce, zachowuje szereg cennych walorów, na które składają się unikalne zasoby środowiska naturalnego oraz liczne zabytki archeologiczne i historyczne o dużym znaczeniu dla kultury całego narodu[15].

Z badań archeologicznych wiemy, że początki zasiedlania ziemi nadwarciańskiej sięgają schyłkowego paleolitu (10000-8000 r.p.n.e.). W starożytności zamieszkiwały je społeczności wielu kultur mezolitycznych i neolitycznych, a także ludności kultury łużyckiej (z nią wiążemy m.in grodzisko w Modlicy), pomorskiej i przeworskiej. W początkach średniowiecza  teren ten stał się siedzibą niewielkiego plemienia Słowian, które wzniosło grody w Lądzie i Samarzewie oraz w pobliskim Spławiu, Wodzisku i Raszewach. Około połowy X wieku obszar ten został włączony do formującego się wówczas państwa Polan, a gród w Lądzie urósł niebawem do rangi jednego z najważniejszych ośrodków władzy piastowskiej. Przez dwa stulecia gród w Lądzie, będący także siedzibą kasztelani, odgrywał istotną rolę w upowszechnianiu chrześcijaństwa oraz kultury naszego kontynentu, chroniąc jednocześnie dorobku lokalnej społeczności oraz – w ogólniejszym sensie – kultury wszystkich Słowian. Piastowie byli tu stale obecni, a jeden z nich, książę Wielkopolski Mieszko III Stary, w XII wieku sprowadził do Lądu zakon cystersów, który w tym czasie odgrywał ważną rolę w życiu religijnym, kulturalnym i gospodarczym Europy. Po upadku tego ośrodka w XIII wieku, na pierwsze miejsce w regionie wysunęły się Pyzdry, które aż do rozbiorów Polski były miejscem rozkwitu kultury miejskiej i aktywnej działalności zakonu franciszkanów. Ważnym punktem był również Ciążeń stanowiący ulubioną rezydencję biskupów poznańskich. Nadal ważką rolę odgrywał Ląd, pozostający jednym z głównych ośrodków kultury cysterskiej w Polsce. W czasach zaborów, a zwłaszcza w trakcie powstania styczniowego (1863-1864), ziemia nadwarciańska była areną zaciętych walk i ożywionej działalności patriotycznej[16].

Celem projektu jest poprawa wykorzystania potencjału rozwojowego obszarów wiejskich. Władze powiatu chcą to osiągnąć podejmując szereg działań stymulujących lokalne inicjatywy na rzecz rozwoju ziemi słupeckiej. Efektem tych działań będzie utworzenie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich objętych projektem (ZSROW), zbudowanie partnerstwa publiczn—prywatnego (Lokalnej Grupy Działania – LGD) pod nazwą „Unia Nadwarciańska – Dziedzictwo dla Przyszłości”. W niedalekiej przyszłości LGD będzie podejmowała liczne inicjatywy na rzecz rozwoju i promocji regionu[17].

4.    Rozwój turystyki w parkach krajobrazowych

Park krajobrazowy jest określony w ustawie o ochronie przyrody jako obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania[18]. W odróżnieniu od parków narodowych i rezerwatów przyrody, parki krajobrazowe nie są obszarami wyłączonymi z działalności gospodarczej, zatem leżące w ich granicach grunty orne, leśne i inne nieruchomości pozostawia się nadal w gospodarczym użytkowaniu. Jednakże formy gospodarowania poddane są pewnym ograniczeniom dla zapewnienia  zachowania wartości przyrodniczych i krajobrazowych parku.

Obecnie na ternie Ziemi Słupeckiej istnieją 2 parki krajobrazowe. Nieco starszym, bo założonym w 1995 roku jest Nadwarciański Park Krajobrazowy, o powierzchni 13 428 ha. Jego powstanie ma na celu ochronę przyrodniczych i krajobrazowych walorów doliny Warty środkowej i jej otoczenia. Na jego terenie znajduje się wiele cennych obiektów historycznych i wspomnianych w poprzednich rozdziałach stanowisk archeologicznych oraz rzadkie okazy zwierząt i roślin.

Drugim parkiem krajobrazowym jest Powidzki Park Krajobrazowy. Powstał on w grudniu 1998 roku. Na jego powierzchni – 250 km. kw. jest duża liczba jezior, m.in. Powidzkie i Skorzęcińskie. Park ten utworzony stosunkowo niedawno powiązany jest organizacyjnie z Nadwarciańskim Parkiem Krajobrazowym. Argumentacją stworzenia tego parku była konieczna ochrona przyrody przed postępującą dewastacją tego terenu. Z racji, że jest to młody park, plan jego rozwoju, a zwłaszcza nie szkodzącej przyrodzie turystyki ma zostać w pełni opracowany przez naukowców Uniwersytetu Adama Mickiewicza  Należy nadmienić, że zarówno Nadwarciański Park Krajobrazowy jak i Powidzki Park Krajobrazowy w znacznym tempie rozwijają się w zakresie turystyki kwalifikowanej, ekoturystki, agroturystyki, kulturoturystyki i turystyki aktywnej. Nie brakuje też amatorów biernego wypoczynku w kompleksach sportowo-rekreacyjnych, głównie na terenie jezior powiatu słupeckiego. Zapotrzebowanie jest na każdy rodzaj turystyki i wypoczynku, a tereny powidzkie i nadwarciańskie dają wiele możliwości.

Walory przyrodnicze i kulturowe Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego podziwiane są zarówno przez turystów pieszych, zmotoryzowanych, jak i również przez grupy preferujące turystykę rowerową. Trasy turystyczne są łatwe technicznie, choć w okresach wiosennych jest tu wiele przeszkód wodnych i wodno-błotnych. Jest to rejon pastwisk na południe od Rataj i Pietrzykowa, są to również tereny po obu stronach drogi Ląd-Zagórów oraz pastwiska pod Zagórowem w rejonie ujścia Czarnej Strugi[19].

Na szczególną uwagę zasługuje oznaczony czerwony szlak turystyczny przechodzący przez teren Parku. Prowadzi od Pyzdr przez Białobrzeg, Wrąbczynek, Ląd aż do Lądku. Ponadto na terenie Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego istnieją dodatkowo mniejsze trasy i szlaki uzupełniające oraz ścieżki dydaktyczne. Nowością są nowe trasy do turystyki pieszej, opracowane przez Organizację Turystyki Nadwarciańskiej. 

Baza noclegowa na obszarze opisywanego Parku jest dosyć skromna. Podobna sytuacja jest w zakresie gastronomii. Niemniej jednak istnieje kilka miejsc noclegowych, z których korzystają przyjezdni.

Na terenie Parku jest możliwość nocowania w Domu Pracy Twórczej (filia Biblioteki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu), który mieści się w pałacu w Ciążeniu. Obiekt ten posiada 27 miejsc w pokojach 1-2 osobowych. Po za tym dla turystów udostępnione jest schronisko PTTK, które choć nie należy do powiat słupeckiego – znajduje

się w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Na terenie parku jest kilka gospodarstw agroturystycznych z pokojami 1-4 osobowymi o różnym standardzie. Dodatkowymi punktami, w których mogą zatrzymać się podróżni są placówki szkolne w miastach i nadwarciańskich wioskach. Można też skorzystać z gościnności przystani „Marina” Ląd (pole namiotowe).

Samorząd powiatowy w Słupcy zabiega o atrakcyjność ciążeńskiego pałacu, jednak nie czyni innych stara, zmierzających do poprawy bazy noclegowej. Brak jest przede wszystkim pól namiotowych, które cieszyłby się dużym zainteresowaniem wśród turystów pieszych, czy rowerowych. Procedury powstawania takich miejsc są utrudniane przez administratorów Parku, którzy swoją pracę koncentrują przede wszystkim na ochronie przyrody.

Wracając do walorów krajoznawczych Parku, należy poruszyć kwestię ruchu turystycznego. Dolina środkowej Warty jest odwiedzana zarówno przez turystów krajowych, jak i zagranicznych. Najczęstszymi gośćmi są przyrodnicy przyjeżdżający tu z powodu ostoi ptaków oraz turyści z zagranicy ze względów wypoczynkowych. Trudno określić, jaka jest ilość turystów zwiedzających Park, ponieważ nie jest ona nigdzie rejestrowana. Można natomiast orientacyjnie określić liczbę turystów przyjeżdżających do gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych. Jest ich około 400-500 rocznie. Turystami odwiedzającymi Park są najczęściej rodziny, bywają tu również osoby samotne, przekrój wieku gości oscyluje między 30 a 40 laty[20].

Obszar Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego posiada szereg walorów przyrodniczych i kulturowych, które chronione są poprzez utworzenie parku krajobrazowego na tej ziemi.

Wyjątkowe bogactwo świata ożywionego: różnorodność zbiorowisk roślinnych, naturalność roślinności, występowanie licznych gatunków chronionych oraz obecność roślinności rzadkiej i ginącej, to część niepowtarzalnych walorów przyrodniczych Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego. Teren Parku posiada również wspaniałe walory krajobrazowe jak specyficzne i niespotykane układy geologiczno-hydrologiczne oraz dużą ilość obiektów historycznych i stanowisk archeologicznych, które odzwierciedlają kulturę mieszkańców tego obszaru[21].

Należy wspomnieć także o nowatorskich i prywatnych inicjatywach, które mogą posłużyć rozwojowi turystyki w Parku. Mowa o nowo powstałej przystani dla jachtów i łodzi na rzece Warcie. Nowa Marina została zaprojektowana i zbudowana od podstaw w latach 2003/2004. Zlokalizowana jest na prawym brzegu Warty w Lądzie. Basen portowy i nabrzeże dysponują 16 miejscami do cumowania przy pomostach pływających. Sezon turystyczny trwa od 1 maja do 30 września.

Marina Ląd otrzymała w roku 2004 I nagrodę w konkursie Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej, Głosu Wielkopolskiego i Urzędu Marszałkowskiego, na najlepszy obiekt turystyki aktywnej w Wielkopolsce w kategorii „Turystyka Wodna”.

    Ekspedycja Nadwarciańska – ogólnopolska impreza turystyczna

Aby podkreślić wartość kulturową, przyrodniczą i krajobrazową Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego, Słupecka Organizacja Turystyczna od siedmiu lat organizuje masową imprezę turystyczną pod nazwą „Ekspedycja Nadwarciańska” – piesza wędrówka szlakiem Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego. Głównym celem rajdu jest popularyzacja wiedzy o obszarze chronionym Parku, a także propagowanie turystyki pieszej z elementami agroturystyki i ekologii. Impreza na stałe wpisała się w kalendarz imprez turystycznych powiatu słupeckiego i zyskała uznanie oraz wsparcie ze strony samorządu lokalnego.

Inicjatywa organizowania 3-dniowego rajdu po nadwarciańskich bezdrożach wśród dzikiej przyrody, szybko zyskała popularność. Zainteresowani ekspedycją są miłośnicy turystyki pieszej, którzy chwalą sobie aktywną formę wypoczynku. Rajd daje turystom wiele satysfakcji, jaką jest kontakt z dziką przyrodą. Dlatego chętnych na tę imprezę z roku na rok przybywa. Łącznie w siedmiu edycjach rajdu wzięło udział blisko 2 tysiące piechurów. Organizatorzy mogą stworzyć im najlepsze warunki dzięki pomocy władz samorządowych.

Ekspedycja Nadwarciańska staje się atrakcyjna, a to dzięki wsparciu finansowemu, jakie zapewniają organizatorom władze powiatu oraz gmin, w granicy których położony jest Nadwarciański Park Krajobrazowy. Starosta Słupecki sprawuje nad imprezą patronat honorowy. Z funduszy promocyjnych przeznacza się środki finansowe na publikację folderów promujących imprezę, a gminy partycypują w kosztach organizacji. Dzięki pozyskanym funduszom, turyści mają zapewnione wyżywienie, noclegi, transport, ubezpieczenie i wiele innych udogodnień. Władzom zależy na takiej promocji. Gdy turyści raz wybiorą się w nadwarciańskie, strony, z pewnością zechcą tu jeszcze powrócić. Wiąże się to z ruchem turystycznym, a co za tym idzie – z dodatkowym dochodem z tytułu turystyki[25].

Uczestnicy omawianego rajdu mają okazję nie tylko zwiedzić Park, ale skorzystać z gościnności w chłopskiej zagrodzie, w gospodarstwach agroturystycznych i leśniczówkach. A dodatkową atrakcją są towarzyszące ekspedycji spływy tratwą flisacką, pobudowaną przez słupeckiego przedsiębiorcę.

Zbudowana przez Krzysztofa Ciepielaka tratwa wykonana została z metalowych pływaków oraz drewnianego pokładu. Tratwa może zabrać w rejs dwanaście osób. Płynie z prędkością jednego do trzech węzłów na godzinę, w zależności od przewężenia rzeki. Taki rejs, to najtańszy sposób na zwiedzanie. Jedyny koszt, to oprócz oczywiście prowiantu, przewóz tratwy na miejsce startu i odbiór z docelowego portu. Tratwę można złożyć, załadować na samochód i przewieźć w górę rzeki. Zainteresowanie spływami takim wynalazkiem jest bardzo duże. Każdy z uczestników ekspedycji marzy o przygodzie na tratwie „Sabina” choć przez godzinę[26]. Trzeba podkreślić zaangażowanie władz powiatowych, które pomogły w budowie tratwy flisackiej, dziś jedynej pływającej po Warcie od czasów powojennych.

Podsumowując, należy dodać, że Ekspedycja Nadwarciańska jest laureatem prestiżowej nagrody za najlepszy polski produkt turystyczny roku 2004.